Βασικές πληροφορίες σχετικά με τη χρήση του διαδικτύου

1. Σύντομες συμβουλές προς γονείς

Η διαπαιδαγώγηση των παιδιών σε θέματα ασφαλούς χρήσης θεωρείται αναγκαία σε μια εποχή που βλέπουμε πλέον καθαρά τα αποτελέσματα από τους κινδύνους του διαδικτύου.

Εάν ανησυχείτε ότι το παιδί σας ξοδεύει πολύ χρόνο συνδεδεμένο στο διαδίκτυο,

προσπαθήστε να έχετε τον Η/Υ σε χώρο κοινής χρήσης από την οικογένεια,
αποφύγετε να χρησιμοποιείτε το διαδίκτυο ως τιμωρία ή ως επιβράβευση,
θέστε κανόνες χρήσης του (π.χ. συγκεκριμένες ώρες και διαδικτυακές τοποθεσίες που μπορούν να συνδεθούν όταν το χρησιμοποιούν),
δημιουργήστε ευκαιρίες ώστε το παιδί σας να συμμετέχει σε άλλες δραστηριότητες και να κοινωνικοποιείται.

2. Υγιής και Μη Υγιής χρήση του διαδικτύου

Το διαδίκτυο αποτελεί μια σταθερή πηγή πληροφοριών και ψυχαγωγίας που διαρκώς ανανεώνεται. Η πρόσβαση μπορεί να γίνει από τα περισσότερα smart phones αλλά και από τα tablet, laptop και Η/Υ. Η ηλεκτρονική αλληλογραφία, τα blogs-ιστολόγια, οι σελίδες κοινωνικής δικτύωσης και οι πίνακες μηνυμάτων επιτρέπουν τη δημόσια και ανώνυμη επικοινωνία.

Αλλά πόσο πολύ σημαίνει υπερβολική χρήση?

Για το κάθε άτομο η χρήση του διαδικτύου είναι διαφορετική. Μπορεί κάποιος να χρειάζεται το διαδίκτυο αποκλειστικά και μόνο για την εργασία του ή γιατί μπορεί να επαφίεται σε μεγάλο βαθμό από τις σελίδες κοινωνικής δικτύωσης για να διατηρήσει επαφή με οικογένεια και φίλους που βρίσκονται μακριά. Το ότι περνά κάποιος αρκετό χρόνο σε σύνδεση γίνεται πρόβλημα όταν του απορροφά πάρα πολύ χρόνο από την υπόλοιπη ζωή του, σε σημείο που προκαλείται παραμέληση των σχέσεων, της εργασίας, του σχολείου και άλλων σημαντικών πλευρών της ζωής του. Εάν συνεχίζει να επαναλαμβάνει την παθολογική συμπεριφορά στο διαδίκτυο παρά τις αρνητικές συνέπειες στη ζωή του εκτός σύνδεσης, τότε είναι καιρός να βρεθεί μια νέα ισορροπία.

3. Προειδοποιητικά συμπτώματα και συνέπειες από την υπερβολική χρήση του διαδικτύου

Όταν νιώθεις πιο άνετα με τους «διαδικτυακούς σου φίλους» από ό,τι με τους πραγματικούς ή δεν μπορείς να σταματήσεις τον εαυτό σου από το να παίζεις παιχνίδια, τζόγο ή να «σερφάρεις» παθολογικά –ακόμα και όταν έχει αρνητικές επιπτώσεις στη ζωή σου- τότε μπορεί να χρησιμοποιείς το διαδίκτυο υπερβολικά.

Η χρήση του διαδικτύου γίνεται προβληματική όταν συμβαίνουν :

Απώλεια της αίσθησης του χρόνου σε σύνδεση: βρίσκεις συχνά τον εαυτό σου να είσαι στο διαδίκτυο παραπάνω χρόνο από ό,τι είχες πρόθεση; Μερικά λεπτά γίνονται ώρες; Εκνευρίζεσαι ή γίνεσαι δύστροπος/η όταν ο χρόνος σύνδεσής σου διακόπτεται;
Προβλήματα στη διεκπεραίωση καθηκόντων στη δουλειά/σχολείο ή σπίτι: έχουν μαζευτεί π.χ. πολλές πρωινές απουσίες στο σχολείο; Ίσως επιλέγεις να είναι σε σύνδεση στο διαδίκτυο πολύ αργά το βράδυ με αποτέλεσμα να αδυνατείς να ξυπνήσεις το πρωί στην ώρα σου;
Απομόνωση από οικογένεια και φίλους: η κοινωνική σου ζωή υποφέρει εξαιτίας του υπερβολικού χρόνου που περνάς στο διαδίκτυο; Παραμελείς οικογένεια και φίλους; Νιώθεις ότι στην πραγματική σου ζωή κανείς δε σε καταλαβαίνει όπως σε καταλαβαίνουν οι «διαδικτυακοί σου φίλοι»;
Αισθήματα ενοχής ή άμυνας σχετικά με τη χρήση του διαδικτύου: νιώθεις ενοχλημένος/η από τη διαρκή γκρίνια της μητέρας σου να αφήσεις τον Η/Υ και να περάσετε χρόνο μαζί ως οικογένεια; Κρύβεις τη χρήση του διαδικτύου ή λες ψέματα στην οικογένειά σου σχετικά με το χρόνο που περνάς στον Η/Υ ή σχετικά με το τι κάνεις όσο είσαι σε σύνδεση;
Αίσθηση ευφορίας όταν ασχολείσαι με διαδικτυακές δραστηριότητες: χρησιμοποιείς το διαδίκτυο σαν μια διέξοδο όταν είσαι αγχωμένος/η, στεναχωρημένος/η ή για σεξουαλική ικανοποίηση ή διέγερση; Έχεις προσπαθήσει να περιορίσεις το χρόνο χρήσης αλλά απότυχες;

ψυχολογικά συμπτώματα

παραμέληση οικογένειας και φίλων

αίσθηση ευφορίας που θα προκύψει από την αγαπημένη ενασχόληση

ψέματα για το χρόνο που περνά στο διαδίκτυο

ευερεθιστότητα ή κατάθλιψη όταν δεν είναι σε σύνδεση

απώλεια της αίσθησης του χρόνου όταν είναι σε σύνδεση

προβλήματα στο σχολείο εξαιτίας του χρόνου που σπαταλά στο διαδίκτυο

Σωματικά συμπτώματα

ξηροφθαλμία ή τεταμένη όραση

σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα (πόνοι και μούδιασμα στα χέρια και στους καρπούς)

πόνοι πλάτης και ημικρανίες

ασταθείς διατροφικές συνήθειες

παραμέληση προσωπικής υγιεινής (έντονη αύξηση σωματικού βάρους ή απώλεια βάρους)

αλλαγή των συνηθειών του ύπνου

4. «Εξάρτηση» από το διαδίκτυο είναι το να ξοδεύει κάποιος υπερβολικό χρόνο σύνδεσης με τον Η/Υ εις βάρος των άλλων τομέων της ζωής, να μην ελέγχει αυτή του τη συμπεριφορά και να επιτρέπει η χρήση του διαδικτύου να καθορίζει την καθημερινότητά του.

Καλύπτει μια ποικιλία προβλημάτων ελέγχου των παρορμήσεων, περιλαμβάνοντας:

Εξάρτηση από το διαδικτυακό σεξ – παθολογική χρήση του διαδικτύου πορνογραφικά, δωμάτια συζητήσεων (chat rooms) για ενήλικες ή σελίδες με φαντασιακό παιχνίδι ρόλων ενηλίκων, που επιδρούν αρνητικά στις στενές διαπροσωπικές σχέσεις της πραγματικής ζωής.
Εξάρτηση από διαδικτυακές σχέσεις – εξάρτηση στην κοινωνική δικτύωση, τα chat rooms και τα μηνύματα σε σημείο που οι εικονικοί διαδικτυακοί φίλοι γίνονται πιο σημαντικοί από ό,τι οι αληθινές διαπροσωπικές σχέσεις μέσα στην οικογένεια και στους φίλους.
Καταναγκασμοί του δικτύου – όπως ο παθολογικός διαδικτυακός τζόγος, οι χρηματιστηριακές συναλλαγές ή η παθολογική χρήση των διαδικτυακών σελίδων δημοπρασιών, που συχνά οδηγούν σε οικονομικά ή επαγγελματικά προβλήματα.
Υπερφόρτωση πληροφοριών – παθολογική περιήγηση στις διαδικτυακές σελίδες ή στην αναζήτηση της βάσης δεδομένων, οδηγούν σε μείωση της παραγωγικής εργασίας και της κοινωνικής αλληλεπίδρασης με την οικογένεια και με τους φίλους.
Εξάρτηση από τον Η/Υ – ψυχαναγκαστικό παιχνίδι στα διαδικτυακά παιχνίδια και στα πολυπαιζόμενα παιχνίδια ρόλων μαζικής συμμετοχής.

5. Πρόληψη

Αντιμετώπισε την πραγματικότητα : έλα σε αλληλεπίδραση με τους ανθρώπους στην αληθινή ζωή.
Αντιμετώπισε τα προβλήματά σου: μη χρησιμοποιείς το διαδίκτυο για να τα αποφύγεις, αντιμετώπισέ τα κοιτώντας μπροστά.
Παρατήρησε το χρόνο σου: περιόρισε τη χρήση του διαδικτύου κάθε μέρα.
«Δεν το βλέπω, δεν το σκέφτομαι»: απόφυγε το να βρίσκεσαι τριγυρισμένος από Η/Υ από τη στιγμή που θα τελειώσεις τη δουλειά σου.
Πες την αλήθεια: μίλησε στους άλλους για τον πραγματικό χρόνο που ξοδεύεις συνδεδεμένος στο διαδίκτυο όταν νιώθεις ότι έχεις περάσει σε υπερβολή της χρήσης.

6. Πώς να βοηθήσεις ένα φίλο ή μέλος της οικογένειάς σου που εμφανίζει υπερβολική ενασχόληση με το διαδίκτυο

Να είσαι ένα καλό πρότυπο ζωής. Διαχειρίσου με ισορροπία τη χρήση του Η/Υ και του διαδικτύου.
Γνώρισε το άτομο αυτό με άλλους ανθρώπους που αντιμετωπίζουν τη χρήση του διαδικτύου με μέτρο.
Βοήθησε το άτομο αυτό να συμμετάσχει σε δραστηριότητες εκτός του διαδικτύου.
Μίλησέ του για τις ανησυχίες σου σχετικά με τη δική ενασχόληση στο διαδικτύο.
Υποστήριξε την επιθυμία του για αλλαγή εάν πιστεύει ότι έχει κάποιο πρόβλημα.
Ενθάρρυνέ τον να αναζητήσει επαγγελματική συμβουλευτική